به نقل از «فارس»

چوب حراج بر تاریخ همدان/ آگهی «خانه تاریخی سماوات» در «دیوار»!

تاریخ انتشار: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۷۶۵۵۴۰

۱۷ ساعت پیش در یکی از سایت‌های فروش آنلاین آگهی عجیبی تحت عنوان «فروش خانه ویلایی با نمای سنتی» منتشر شده که خانه‌هایی که با وجود قدمتی چند صدساله همچنان اسیر ندانم‌کاری‌ها و بی‌توجهی‌های مالکان و عدم نظارت مسئولان است، تماشای این ویرانی که حاوی پیام غم‌انگیزی برای آیندگان است

به گزارش خبرگزاری فارس از همدان؛ ۱۷ ساعت پیش در یکی از سایت‌های فروش آنلاین آگهی عجیبی تحت عنوان «فروش خانه ویلایی با نمای سنتی» منتشر شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

عکس‌های انتشار یافته در این آگهی نشان از بنایی باارزش اما فاقد نشان ملی در سطح شهر همدان داشت که در غفلت مسئولان امر به حراج گذاشته شد.

این نخستین بار نیست که یک بنای تاریخی طعمه ساخت و ساز یا خرید و فروش در همدان می‌شود، دست آخر هم مزد رسانه برای سهم‌خواهی‌های منطقی می‌شود انتقاد مالکان و متولیان امور اما به واقع در تمام دنیا برای حفظ خانه‌های قدیمی که قدمت و تاریخ کشورشان را نشان می‌دهد تلاش فراوانی می‌شود اما متأسفانه این موضوع در برخی از شهرها گاه دستخوش اموری می‌شود که نتیجه آن افتادن بولدوزرهای برخی سودجویان به جان این خانه‌های قدیمی و تاریخی برای تخریب و تبدیل این خانه‌ها به برج‌ها و خانه‌های چندطبقه است که هر کدامشان نشان از تاریخ و معماری یک دوره دارد.

حالا جای تاسف است که در غفلت میراث فرهنگی همدان خانه واجد ارزش و قجری «سماوات» به آگهی برای فروش در یک سایت آنلاین تبدیل شد.

عجیب‌ترین بخش ماجرا آنجاست که در دسته‌بندی آگهی‌های این سایت «خانه تاریخی سماوات» در ردیف خانه و ویلا با نمای سنتی آمده و سال ساخت این عمارت ۵۶۰ متر قبل از ۱۳۷۰ مطرح شده است در صورتی که تاریخ عمارت به پایان قاجار و پهلوی اول بازمی‌گردد.

خانه باغ ویلایی که امروز برای فروش حواله شده میراثی است که تا ساعاتی دیگر شاید با ثبت یک امضا زیر یک قرارداد به یک معامله فروش و بعد هم طعمه ساخت و ساز تبدیل شود.

تاریخ هر کشوری، سرمایه ارزشمند و گرانبهایی است که می‌توان با پاسداشت و گرامیداشت آن، حلقه اتصال نسل‌ها را به یکدیگر پردوام‌تر کرده و به آن افتخار کرد. هر ملتی که تاریخ خود را چه زشت و چه زیبا، به باد فراموشی بسپارد، در حقیقت برای خود هیچ هویتی قائل نیست و در عرصه رقابت با ملل دیگر، نخواهد توانست شناسنامه قابل عرضه‌ای ارائه کند و دیرینگی فرهنگ و تمدن خویش را مطرح کند.

تمام حوداث و اتفاقات و آثار و ابنیه‌ای که مربوط به تاریخ یک ملت است باید به دقت حفاظت و نگهداری شده و در حافظه تاریخی تمام انسانها ثبت و ضبط شود چراکه همه این موارد چه آنهایی که گویای تلخ ترین روزگاران و منفورترین چهره های تاریخی یک جامعه بوده و چه آنهایی که خاطره‌ای شیرین و به یادماندنی برای آحاد ملت‌ها به ارمغان آورده است همه و همه، بخشی از مجموعه تاریخ آن ملت محسوب می شوند که برای پند و عبرت و یا الگو گرفتن برای ساختن آینده ای بهتر باید مورد توجه جدی مسئولان و روشنفکران و هنرمندان قرار گیرد.

پس از تخریب خانه‌های ثبت شده و واجد ارزش تاریخی در همدان حالا نوبت به «خانه تاریخی سماوات» رسیده است،
«خانه سماوات» که بر خلاف تاریخی بودن و شاخص بودن معماری‌اش حتی اقبال ورود به آثار ملی را هم تا امروز نداشته حالا برای فروش آگهی شده است.

این خانه در خیابان بوعلی شهر همدان در محله آقاجانی‌بیگ، کوچه سماوات واقع شده است. هرچند اطلاعاتی از زمان ساخت این بنا در دست نیست اما بر اساس شواهد و مدارک موجود به نظر می‌رسد بنا در اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی ساخته شده است. مالک این بنا فردی به نام آقای سماوات بوده است.

در کتاب خانه‌های قدیمی همدان که یکی از مستندات معتبر استان در این زمینه است آمده که بر اساس گونه‌شناسی صورت گرفته در فصل دوم، این خانه از حیث کالبدی جزء بناهای گونه التقاطی است. با توجه به نحوه استقرار فضاها که در جبهه شمالی بنا قرار گرفته‌اند این بنا جزء بناهای یک‌طرفه است. جهت‌گیری آن نیز به سمت جنوب با 28 درجه چرخش به سمت شرق است که مطابق با جهت‌گیری مطلوب اقلیمی در شهر همدان است. راه ورود به بنا از جبهه جنوب‌شرقی است و مستقیماً به داخل حیاط باز می‌شود. ساختمان و قسمتی از حیاط به دلایل اقلیمی از معبر پایین‌تر است و زمین مانند یک عایق حرارتی اطراف ساختمان را احاطه کرده و از تبادل حرارت بین ساختمان و محیط جلوگیری می‌کند.

همانطور که در فصل دوم درباره ویژگی‌های گونه التقاطی بیان شد، بناهای این گونه، التقاطی از گونه درونگرای قاجاری و بعضی از مشخصه‌های گونه برونگرای پهلوی است. طبقه همکف(سیزان) که به دلیل شرایط اقلیمی دارای سقف کوتاه‌تر نسبت به طبقات و مربوط به فضاهای خدماتی است، در جبهه شمال‌غربی قرار دارد و از ویژگی‌های گونه قاجاری است.

در این بنا جابه‌جایی محل پله از تختگاه به طنبی(مرکز بنا) و شکل گیری بالکن و پدیده بالکن‌سازی از خصوصیات الگوی برونگرای پهلوی است که با الگوی خانه های قاجاری ترکیب شده است. در این بنا اتاق‌های مرسوم سه‌دری به دو‌دری تبدیل شده‌اند و پنج‌دری نیز به سه‌دری تغییر یافته است، این الگو از اواخر دوره قاجار مرسوم شده است.

همدان به علت داشتن خانه‌ها و ابنیه واجد ارزش تاریخی متعدد در دل خود به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین نام گرفت، این دیار دارای آثار ارزشمند متعدد تاریخی است که شاید به دلیل تعدد ابنیه سیمای بصری تکراری را به همگان عرضه کرده است که اینگونه و عموماً مورد بی‌مهری متولیان امور قرار گرفته و گاه سایه سنگین اهمال‌کاری‌های غیرکارشناسی و غیرمسئولانه، باعث نابودی و یا بی‌ارزشی آثار گرانقدر تاریخی در آن شده که نمونه بارز آن از بین رفتن خانه‌های قدیمی چمن کبابیان و تخریب عمارت جنانی و... است.

خانه‌هایی که با وجود قدمتی چند صدساله همچنان اسیر ندانم‌کاری‌ها و بی‌توجهی‌های مالکان و عدم نظارت مسئولان است، تماشای این ویرانی که حاوی پیام غم‌انگیزی برای آیندگان است حالا دیگر کاملا مشهود است و این مهم آنچنان غم‌انگیز و ملال‌آور است که روح در کالبد آدمی را بی اختیار به تلاطم می‌اندازد اما غم‌انگیزترین حالت ممکن سر درآوردن مشخصات یک بنای با ارزش تاریخی از یک سایت خرید و فروش است آیا نمی‌توان ادعا کرد حافظان میراث تاریخی همدان در خواب غفلت هستند؟

البته ناگفته نماند خرید و فروش آن دسته از خانه‌های تاریخی که ثبت ملی نشده به خودی خود مانعی ندارد اما داستان اینجاست که مالکان از عدم ثبت خانه‌های تاریخی سوء استفاده کرده و نسبت به فروش آن و ایجاد ساختمان‌های جدید به جای این خانه‌ها که هویت تاریخی من و شماست اقدام می‌کنند، پس میراث فرهنگی باید در این زمینه پاسخگو باشد که چرا اقدام به ثبت به موقع این خانه‌ها نمی‌کند تا شاهد هر تصمیمی در مورد سرنوشت آنها نباشیم؟

انتهای پیام/ 3140/

منبع: فارس

کلیدواژه: همدان خانه ویلایی خانه تاریخی خانه های قدیمی خانه ها فروش آن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۷۶۵۵۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آرزوهای شیرین برای محله‌ای در دروازه تاریخ / «دروازه ری» در انتظار لباس نو

محله دروازه ری قم که خاستگاه ۱۲۸ شهید و بزرگانی همچون سردار موسوی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی بوده، این روزها در انتظار پوشیدن لباسی نو بر تن کهنه و زخم خورده خویش است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از قم، ری، تهران، ساوه، اصفهان، کاشان؛ از هر سوی که زائران برای تشرف به حرم مطهر بانوی کرامت قصد ورود به شهر قم را داشتند، باید از دروازه‌ای در باروی شهر وارد می‌شدند که به «دروازه ری» معروف بود.

دروازه ری که احتمالاً کهن‌ترین دروازه قم قبل از احداث جاده ناصری از مسیر علی‌آباد به قم و شاهراه ارتباطی شهر با ری و تهران محسوب می‌شده، تا سال ۱۳۲۱ هنوز پابرجا بوده است.

اگر در اسناد تاریخی که جست‌وجو کنید، المان هویتی دروازه ری را خواهید دید. یک بنای ساده و گنبدی که نشان از تاریخ پرفرازونشیب شهر قم دارد و کاروان‌های اهل دانش و زیارت در سفر به قم را به سمت این شهر راهنمایی می‌کرده است.

محله دروازه ری و نوبهار (چاله کاظم) پیش‌ازاین، مزرعه سعدآباد را در خود داشت و مقبره «خواجه اباصلت» از یاران امام رضا (ع) را در خود جای داده بود که هنوز هم وجود دارد.

از جمله ازدست‌رفته‌های محله دروازه ری می‌توان به «گذر ری» اشاره کرد که جایش در محله خالی است. این گذر سه یا چهارطاق چشمه‌ای داشته که به میدان کهنه و پامنار متصل می‌شده است. گفته می‌شود گذر حدود ۴۰ سال پیش تخریب شده و موجب شده است شکل و شمایل کنونی این محله چندان تاریخی و هویتی نباشد.

از پیشه‌های قدیم مردم این محل که در گذر هم نشانی داشت، می‌توان به نمک‌کوبی اشاره کرد. اهالی معاصر این محله هرچند آثاری از برج و باروی دروازه ندیده‌اند، اما زیبایی گذر و گاراژی که اتوبوس‌های راه پیموده از دشت مسیله به آن وارد می‌شد را به خاطر می‌آورند.

این محله تا سال‌ها در برزخی از دشت‌های سرسبز و باغات انگور و کوره‌های آجرپزی محلات مجاور قرار داشت، گویی دروازه‌ای میان بهشت و جهنم بود. در بیرون گذر هرچند شهر تا سال‌ها در حال تغییر و گذر از سنت به مدرنیسم بود، اما قطار مدرنیسم دیرتر و ناقص‌تر به دروازه ری رسید و غبار فرسودگی را بر تن این محله برجای گذاشت.

مهم‌ترین مشکل محله ناتمام ماندن خیابان و ترافیک ناشی از آن است که به تعبیر اهالی، محله را شبیه به مناطق جنگ‌زده کرده است. حداقل می‌شد از این بناهای تخریب شده به عنوان فضای عمومی استفاده کرد.

احمد اشعری، کارشناس حوزه شهرسازی از جمله کسانی است که روی مشکلات محله دروازه ری کار علمی انجام داده است و آن را از نظر گونه بافت‌شناسی «بافت ناکارآمد میانی» دسته‌بندی می‌کند.

به گفته وی، محله دروازه ری در خط مرزی بافت تاریخی ۳۰۰ هکتاری قم قرار دارد که در گذشته اراضی کشاورزی و کوره‌پز خانه بوده، اما از سال ۱۳۳۵ به تدریج سکونت در آن اتفاق افتاده است.

محله دروازه ری بر اساس سرشماری سال ۹۵ حدود ۱۴ هزار و ۷۰۰ نفر جمعیت دارد و چهار هزار خانواده در آن زندگی می‌کنند. ۲۵ درصد ساکنان محله دروازه ری، از اتباع هستند.

محور این محله در طرح تفصیلی، چهار طبقه دیده شده و قرار است انواع کاربری‌های خدماتی در آن لحاظ شود. این خیابان هم‌اکنون ۶۴ نوع فعالیت اقتصادی و خدماتی را در خود جای داده است و بخشی از این فعالیت‌ها نیز سازگاری مناسبی با محله ندارد.

این کارشناس حوزه شهرسازی معتقد است برای مرهم گذاشتن بر این زخم نیمه‌باز باید پروژه تملک خیابان دروازه ری را تکمیل کرد، اما در عین حال باید تلاش کنیم تا کارکرد محلی و انسجام اجتماعی در این محله حفظ شود.

اشعری با اشاره به وجود فضاهای بلاتکلیف در محله و در جریان تملک نیمه‌تمام بدنه خیابان، می‌گوید: با هزینه اندک می‌توان این فضاهای بلاتکلیف را به مکانی برای توقف اهالی تبدیل کرد.

وی با اشاره به وجود بعضی کاربری‌های ناسازگار در این محله عنوان می‌کند: با تملک چند پلاک می‌توان برای اهالی مسکن تولید و الگوی صحیح توسعه محله را تدوین کرد.

از جمله پیشنهادهای مشاور برای این محله، تملک آب‌انبار حاج رئیس به‌عنوان یک عنصر هویتیِ واقع در آن و اضافه کردن یک عنصر دروازه‌ای در محل طاق قدیم برای ارتقای هویت محلی بود که با پای‌کار نیامدن اداره کل میراث فرهنگی، معطل مانده است.

این کارشناس شهرسازی معتقد است یک سری از کاربری‌های ناکارآمد همچون مصالح‌فروشی و حمام متروکه در این محله باید برای تأمین خدمات عمومی به کار گرفته شود.

فرایند اجرایی شدن بازآفرینی محله دروازه ری تا امروز بدون تغییر در این تصمیم‌گیری پیگیری شده است، اوایل سال ۱۴۰۲ شهردار قم اعلام کرد که این پروژه در اولویت تملک با همان عرض ۱۸ متر است.

محمدحسین علی‌اکبری، مدیر منطقه یک شهرداری قم، مرداد سال گذشته در توضیح مشکلات و چالش‌های بازگشایی محله دروازه ری به ریزدانگی املاک این محله اشاره کرد که توافق با مالکان را دچار مخاطره می‌کند.

مساحت پایین املاک تجاری و کوچک بودن آن‌ها یکی دیگر از معضلات تملک در این پروژه است، چراکه این املاک وسیله امرارمعاش اهالی است، اما ارقام تملک به نحوی نیست که ملک تجاری دیگری جایگزین آن شود، از طرفی بسیاری از ملک‌ها جنوبی‌ساز یا به صورت مشاع است که فرایند تملک را دچار چالش می‌کند.

از طرفی به گفته این مسئول شهرداری قم، بخشی از این محله در بافت تاریخی قرار دارد و بهسازی آن نیازمند مشارکت سازمان میراث فرهنگی است.

با این همه تاکنون نزدیک به ۴۰ قطعه در محله دروازه ری تملک و تخریب شده و جدول‌گذاری و ساخت محور نیز در حال انجام است. گام بعدی احداث مرکز فرهنگی و فضای سبز کوچک این محله توسط شهرداری قم است که می‌تواند امید را به رگ‌های محله بازگرداند.

مدیر منطقه یک شهرداری قم در پاسخ به ابهاماتی درباره عرض محور دروازه ری، عرض ۱۸ متری را مصوبه طرح تفصیلی شهر قم می‌داند که با توجه به قرار گرفتن نیمی از محله در محدوده بافت تاریخی، شهرداری بر سر اجرای همین مقدار نیز با سازمان میراث فرهنگی دچار چالش است.

آذرماه سال ۱۴۰۲ بود که دفتر تسهیل‌گری محله دروازه ری تشکیل و در مسجد این محله جلسات با اهالی برگزار شد. مفهوم احداث دفتر تسهیل‌گری این است که بهسازی یک محله را تنها کالبدی نبینیم بلکه باید به مسائل اجتماعی و اقتصادی به‌صورت توأم با موضوعات کالبدی و عمرانی توجه کرد.

در روزهای اخیر تصاویری در فضای مجازی رد و بدل می‌شود که نشان دهنده ادامه تملک و تخریب بعضی املاک در مسیر خیابان ۱۸ متری این محله است.

نقش ویژه محله دروازه ری در روزهای دفاع مقدس و تقدیم ۱۲۸ شهید به کشور، حضور مشاهیری همچون امیر موسوی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی و وجود جمع بزرگی از ایثارگران انقلاب اسلامی و جنگ از نقاط قوت و سرمایه‌های اجتماعی این محله است که می‌توان با پررنگ کردن این نقش، به بهبود مشارکت اجتماعی برای حل معضلات آن کمک کرد؛ مسجد فعال و اهالی دغدغه‌مند که روزهای بهتری برای محله‌شان آرزو می‌کنند، از سرمایه‌های ارزشمند این محله است.

یکی دیگر از سرمایه‌ها و دارایی‌های محله، تنوع قومیت‌ها و ملیت‌ها است که می‌تواند فرصت تلقی شود. شبکه خویشاوندی، مهارت‌های فنی، همچنین وجود عناصری همچون آب‌انبار و مسجد از دیگر سرمایه‌های محله است.

پای صحبت قدیمی‌ها که بنشینی، خاطرات جالبی از روزگار گذشته محله دروازه ری دارند. از گاراژی که محل تردد مسافران به قم بود و روستانشینان و عشایر کلکو از دشت مسیله به آن می‌رسیدند. از پرده‌خوانان و پهلوانان که هرازگاهی بساط خود را در میانه محله به پا می‌کردند و بوی نان سنگک تازه و دود کبابی که زیرگذر به مشام می‌رسید.

شاید امروز بخشی از این خاطرات دیگر رنگ‌باخته باشد، اما می‌توان دروازه ری را طوری بازسازی کرد که اصالتش به یادگار بماند و اهالی‌اش همچنان پایبند این محله باشند.

کد خبر 746803